Permakültür nedir, nerede, nasıl uygulanır?

Son yıllarda oldukça sık duyuyorsunuz. Peki permakültür nedir biliyor musunuz? Kimileri sürdürülebilir yaşam, yerleşim ve beslenme için tek çözüm olarak kabul ediyor. Gerçekten tüm sorunlarımıza çözüm olabilir mi? Hemen bakalım. Ancak önce permakültür nedir sorusu ile başlayalım.

Permakültür nedir?

Bu tasarım sisteminin temel anlayışını, permakültür nedir sorusunun cevabı olarak düşünebilirsiniz.

Kavram ilk kez Avusturalyalı araştırmacılar Bill Mollison ve David Holmgren tarafından ortaya atılmıştır.

Latince permanere (sürmek, devam etmek) ve cultura (tarım) kelimelerinin birleşiminden oluşur. Doğadaki insan yerleşimlerini ve gıda üretimi uygulamalarını sürdürülebilirlik temelinde planlayan ve uygulayan ekolojik tasarım anlayışıdır.

Permakültür atık üretmeyen,  karşılıklı fayda sağlayan sinerjiler aracılığıyla toprağı, kaynakları, insanları ve çevreyi bütünleştiren ekolojiler üretmeyi amaçlar. Aynı zamanda kaynakları yerinde, verimli ve sürdürebilir şekilde kullanır.

Tarım, su hasadı ve hidroloji, enerji, doğal bina, ormancılık, atık yönetimi, hayvan sistemleri, su ürünleri yetiştiriciliği, uygun teknoloji, ekonomi ve toplum kalkınmayı içeren çok disiplinli bir tasarım anlayışıdır.

Görsel : https://medium.com/

Permakültür nerelerde uygulanabilir?

Bu felsefe kırsal ve kentsel alanda her ölçekte uygulanabilir. Dolayısıyla herhangi bir mekana özel değildir. Her alana ilişkin bütüncül çözümleri incelemeyi ve uygulamayı amaçlar.

• Evler, bahçeler ve balkonlar
• Banliyö ve kır evleri, bahçeleri
• Köy evleri ve bahçeleri
• Topluluk alanları
• Çiftlikler
• Kırsal alanlar ve koruma alanları
• Ticari ve endüstriyel tesisler
• Eğitim kurumları

Yukarıda saydığımız tüm alanlarda permakültür uygulaması yapabilirsiniz. Bu alanlarda permakültür tasarımı ile ilgili bilgi almak için BU SAYFAYI ziyaret edebilirsiniz.

Temel İlkeleri nelerdir?

Permakültür uygulamasında kabul edilen 12 temel ilke bulunur. Bunlar ” permakültür nedir ” sorusuna da ayrıntılı cevap oluşturur. Aynı zamanda permakültür anlayışını net olarak yansıtır.

Gözlem Yapın ve Etkileşim İçinde Olun

Öncelikle çevrenizi, permakültür uygulayacağınız alanı, doğayı gözlemlemelisiniz. Harekete geçmeden önce bu gözlemleri değerlendirin. 

Yavaş hareket edin. Planlarınızı, tasarımınızı, yatırımınızı, faaliyetlerinizi erteleyin. Arazinizin, buradaki canlıların yıllar boyunca sağladığı uyuma odaklanın.  

Enerjiyi Tutun ve Depolayın

Enerji kavramını düşünürken kullandığınız elektrik veya doğalgazı düşünmeyin. Bunlarla birlikte doğada bir çok enerji sistemi bulunur. Tüm bu sistemlerin sunduğu fırsatları yakalayın. Mümkün olanları depolamayı düşünün. Üretiminizi bu kaynakları en verimli kullanmanıza olanak sağlayacak şekilde planlayın. Böylece dışarıdan kaynak arama ihtiyacını en aza indirebiliriz. 

Örnek olarak güneş enerjisinden daha iyi yararlanmak için bir binanın güney tarafına sera yerleştirebilirsiniz. Ayrıca ağaçlardan düşen yapraklardan veya gıda atıklarından kompost gübre elde edebilirsiniz.

Verim Elde Edin

Bir permakültür alanı oluşturduğunuzda karşılığında bir şeyler elde etmek istersiniz. Bu kapsamda elbette ilk olarak gıda ürünlerini düşünürüz.

Ancak bir permakültür alanından başka verimler de elde edebilirsiniz. Biyolojik çeşitliliği arttırmak, kuş ve kelebek gibi canlıların çoğalmasına ve beslenmesine katkı sağlamak önemli getirilerdendir. Daha çok bunlara odaklanın.

Öz Düzenlemeyi Uygulayın ve Geri Bildirim Alın

Permakültür tasarımınızın sonuçlarını görmeli, değerlendirmeli ve sonraki adımı buna göre planlamalısınız.

Örneğin bahçenizde kiraz üretmek istiyorsunuz. Her yolu denediniz. Ancak ne yaparsanız yapın, olmadı.

Bu, iklim veya toprağınızın uygun olmadığına dair oldukça güçlü bir geri bildirimdir. Bunu alın. Kabul edin. Bu geri bildirimi değerlendirin. Koşullarınıza uygun üretimlere yönelin.

Üstelik koşullara rağmen oldurmaya çalıştığınızda kaynak israfına neden olursunuz. Boşa sarf edilen her bir birim enerji, emek, para da doğaya zarar verir. Eylemlerinizin sorumluluğunu düşünmelisiniz.

Yenilenebilir Kaynakları, Yenilenebilir Hizmetleri Kullanın, Bunlara Değer Verin

Her aşamada, er faaliyette çevre dostu olmalısınız. Şunu düşünün. Fosil yakıtları veya sentetik kimyasalları kullanarak permakültür yapamazsınız.

Mümkün olan her aşamada yenilenebilen kaynakları kullanın. Üstelik sadece enerji için yenilenebilirlik düşüncesinde sınırlı kalmayın. Aynı zamanda inşaat yaparken, toprağı kullanırken, tohum sarf ederken de bu ilkeye bağlı kalın.  

Atık Oluşturmayın

Permakültür tasarımında teorik olarak hiçbir şeyin araziden gönderilmesine gerek duymayacağınız kapalı döngü bir sistem oluşturmalısınız.

Öncelikle tüm malzemeleri yeniden kullanmayı düşünün.  Yeniden kullanmak en iyi seçenektir. Tekrar kullanamadıklarınızı ise geri dönüştürün. Örneğin tüm organik malzemeleri kompostlaştırın. Bu sayede atık üretiminizi azaltır, yeni kaynaklar oluşturursunuz.

Modellerden Detaylara Tasarım

Permakültür tasarımı yaparken doğal çevreyi model alın.  Alanınızda var olan kalıpları belirleyin. Bunlara uygun hareket edin.

Bahçenizdeki suyun doğal olarak aktığı yüksek veya alçak noktalardan yararlanın. Bu aşamada doğal bitkilerin en çok hangi alanda büyüdüğünü tespit edin. Bu alanları üretim alanı olarak kullanın. Ayrıca araziyi tesviye etmek yerine doğal yapıyı kullanın.

Ayırmayın, Entegre Edin

Alan tasarımı yaparken sebzeleri, meyveleri, çiçekleri ayrı düşünürüz. Yalnızca çilek için ayrılmış, sadece domatesler için oluşturulmuş kısımlar oluştururuz.

Ancak doğal dünyada ayrımlar değil bağlantılar bulunur.

Permakültür, bitkiler arasındaki yararlı ilişkilerden yararlanan bir tasarım şeklidir.  Bunun için monokültürler oluşturmak yerine bitki gruplarını karıştırın.

Uygun entegre edilmiş biyoçeşitlilik ile zararlıları doğal yoldan kontrol edebilirsiniz. Ayrıca toprak kalitesini iyileştirebilir ve bitki besin maddesi de sağlayabilirsiniz.

Küçük ve Yavaş Çözümler Kullanın

Beklentilerin yüksek olduğu, herkesin hemen bir şeyler istediği bir zamanda yaşıyoruz.

Ancak doğayı bu şekilde algılamayın. Sakin çözümler üretin. Küçük tedbirler alın. Yavaş ilerleyin.  

Sert tedbirler ile kısa vadede iyi sonuçlar alabilirsiniz. Ancak genel dengeyi bozarsınız. Bunun sonucu olarak işleri kendiniz için daha da zorlaştırırsınız.

Çeşitliliği Kullanın ve Değer Verin

Biyoçeşitlilik sağlıklı ekosistemler yaratır. Çeşitlilik ürünler, enerji kaynakları ve işgücü açısından daha fazla sürdürülebilirlik sağlar. 

Modern tarım tek tür üretim yapan büyük alanlar oluşturulmasını tavsiye eder.  Ancak bu toprak, su, enerji gibi kaynaklar bakımından sürdürülebilir bir durum değildir.

Permakültür alanınızı bitki, böcek ve hayvan yaşamı bakımından çeşitlendirin. Çeşitlendirdiğiniz ölçüde dayanıklılığı arttırır, sürdürülebilirliğe katkı sağlarsınız.  

Kenarları Kullanın ve Marjinale Değer Verin

Permakültür, iki farklı habitatın veya ekosistemin buluştuğu alanların genellikle kendi başına tek bir habitattan daha zengin ve üretken olduğunu savunur.

Kenarlar için şunları örnek verebiliriz.

• Gölgelik alanlar
• Ormanlık alan ile açıklıkların buluştuğu alanlar
• Deniz ve nehir kenarları,
• Çayırlar içerisindeki ağaçlıklar

Bahçenizi buralara kuramayabilirsiniz. Ancak bu alanları model alarak, bahçenizde daha küçük versiyonlarını oluşturabilirsiniz. 

Yaratıcı Bir Şekilde Kullanın ve Değişikliğe Yanıt Verin

Doğada bir ardışık süreç vardır. Hiçbir şey sonsuza kadar aynı kalmaz.  Örneğin çıplak toprak, yerini yabani otlara bırakabilir. Ya da ağaçlara hayvanlar veya fırtınalar zarar verebilir. Yani yaşam kesintiye uğrayabilir. Ancak yeniden başlamalıdır.   

Burada değişimi nasıl gördüğünüz ve nasıl tepki verdiğiniz önemlidir. Örneğin, bahçenizdeki bir ağaç kuruyabilir veya fırtınada yıkılabilir. Bu durumda ağaçtan odun veya ahşap olarak faydalanmanın yollarını aramalısınız.  Ayrıca açılan alanı nasıl değerlendireceğinizi düşünmeli, o alanda yeni bir yaşam başlatmalısınız.

Permakültür bahçe tasarımı ile ilgili bilgi almak için BU SAYFAYI ziyaret etmelisiniz. Ayrıca örnek permakültür bitkileri ile ilgili bilgi almak için BU SAYFAYI ve permakültür eğitimleri ile ilgili bilgi almak için ise BU SAYFAYI okumalısınız.