Sayfa İçeriği
Bu makalede anlatacağımız şeker sorgumu (Sorghum bicolor (L.) Moench) yem üretimi, enerji bitkisi, alkol ve şeker elde edilmesi amaçlı yetiştirilir. Ancak biz daha çok yem üretimi üzerine eğileceğiz. Dolayısıyla bu sayfada ot tipi şeker sorgumu üretimi hakkında aradıklarınızı bulabilirsiniz.
Burada kısa bir hatırlatma da yapalım. Sorgum ekiminde alabileceğiniz desteklemeler için BU SAYFAYI okumalısınız. Ayrıca yem bitkilerinden sorgum sudanotu melezi ile bilgi almak için BU SAYFAYI reygrass ile ilgili bilgi almak için BU SAYFAYI, teff grass için ise BU SAYFAYI en iyi silajlık mısır çeşitleri ile ilgili bilgi almak için BU SAYFAYI kaliteli silaj yapımı için ise BU SAYFAYI okuyabilirsiniz.
Şeker Sorgumu Nedir?
Afrika kökenli bir bitki olup uygun koşullarda bitki boyu 5 m’ye kadar ulaşabilir. Bunun yanında şeker sorgumu dönüme verimi için yeşil ot olarak 11-12 tonu bulduğunu söyleyebiliriz.
Ot tipi şeker sorgumun daha çok silaj olarak kullanırız. Üstelik başka bitkiler ile birlikte de silajını yapabiliriz. Örneğin silajın protein içeriğini iyileştirmek istiyorsak baklagil yem bitkilerini sorgum silajına katabiliriz.
Değerlendirme yaparken de tatlı sorgumu genellikle silajlık mısır ile karşılaştırırız. Ancak şeker sorgumu ya da diğer adı ile tatlı sorgum kuraklık ve zayıf topraklar gibi zor koşullara oldukça dayanıklıdır. Bu nedenle iyi koşullarda karşılaştırmanın ötesinde su kısıtı olan, verimsiz, tuzluluk ve alkalilik sorunu olan alanlarda da bu karşılaştırmayı yapmalıyız. Bu tür koşullarda tatlı sorgum mısırdan çok daha başarılıdır.
Görsel : https://www.unl.edu/
Şeker Sorgumu Besin Değeri
Silajlık mısırın yüksek nişasta içeriği ve yüksek sindirilebilirlik oranına sahip olduğunu biliyoruz. Ancak tatlı sorgum da %15-18 oranda fermente edilebilir şeker içerir. Bu sayede katkı maddesi kullanmadan, çok kısa sürede kaliteli silaj elde edersiniz . Üstelik bu silaj hava almaya daha dayanıklıdır, daha uzun süre saklayabilir ve kullanabiirsiniz.
Rasyonda daha yüksek protein içeren silaj gerekli olursa şeker sorgumu silajını baklagil yem bitkileri ile karıştırarak yapın. Ancak şunu da ekleyelim. Karışımdaki baklagil oranını işletme ihtiyaçları doğrultusunda ayarlarken silaj kalitesini bozmayacak düzeyde tutmaya özen gösterin.
Şeker Sorgumu Tohumu Fiyatı
Yem üretiminde kalitenin yanında maliyet de önemlidir. Alternatifler üzerinde verim ve kalite değerlendirmesi ile birlikte maliyet hesabını da mutlaka yapın. Tohum fiyatları zaman ve firmaya bağlı olarak değişken olduğundan burada net olarak şeker sorgumu tohumu fiyatı veremiyoruz. Ancak şunu belirtelim. Piyasayı araştırın ve emsalleri ile karşılaştırın. Bu değerlendirmede de sorgumun avantajlı olduğunu göreceksiniz.
Şeker Sorgumu Ekimi
Şeker Sorgumu Ne Zaman Ekilir?
Ülkemizde tatlı sorgum ekimi için geniş bir zaman diliminden bahsedebiliriz. Ancak zamanı bölgenizin iklim şartlarına göre ayarlamalısınız.
Burada elimizdeki en önemli veri toprak sıcaklığı olacaktır. Toprağın tohumun yerleştiği 3-5 cm altında ortalama sıcaklığın 18 C olmasına dikkat edin. Bu seviyenin üstünde tatlı sorgum ekimi yapabilirsiniz. Daha erken ekim yaparsanız çimlenmenin gecikmesine, zayıflamasına ve düzensizleşmesine neden olabilirsiniz.
Ekim yaptığınız tarihte hasat için yaklaşık 120 gün vaktiniz olmalıdır. Bu doğrultuda bölgenizdeki don tarihlerine göre ekim zamanını değerlendirin. Ayrıca hasat için yeterli sürenizin olmasına da dikkat edin. Son bir şey ilave edelim. Bildiğiniz gibi Temmuz ayından itibaren gün uzunlukları azalır. Bu durumda bitkinin gelişimi de azalır. Dolayısıyla bu tarihten sonra yapılan ekimlerde daha düşük verim elde edebileceğinizi hesaba katın.
Görsel : https://www.britannica.com/
Şeker Sorgumu Nasıl Ekilir?
Tatlı sorgum ekimini yaparken özellikle ekim derinliğine dikkat edin. Çünkü ekim derinliği çimlenme oranınızı doğrudan etkiler. Tohumları 2,5-3 cm derinlikte kalmasına dikkat edin. Bu derinlik tohumun nemli kalması için yeterli olacaktır. Üstelik tohumlar bu seviyede çimlendiğinde kolayca toprak yüzeyine de ulaşabilir.
Bir dekar alanda 2,5-3 kg tohum kullanın. Bunu istediğiniz bitki sıklığına göre de ayarlayabiliriz. Bir dekar alanda istenilen bitki sayısını belirleyin. Ekeceğiniz şeker sorgumu için bin dane ağırlığını göre gerekli olan tohum miktarını hesaplayın. Ancak burada ekim yönteminize göre çimlenme oranını da hesaba dahil etmeyi unutmayın.
Şeker Sorgumu Yetiştiriciliği
Doğu Afrika kökenli bir bitki olan şeker sorgumu ülkemizde az bilinmesine rağmen Dünyada en çok üretimi yapılan bitkilerdendir. Bunu adaptasyon kabiliyetinin yüksek olmasına bağlayabiliriz. Ancak az maliyetli ve yüksek verimli bir tür olduğunu da eklemeliyiz.
Çimlenme için en az 18 °C sıcaklığa ihtiyaç duyduğunu belirtmiştik. Ancak gelişimini devam ettirebilmesi için hava sıcaklıklarının en az 15 C olması gerektiğini de ilave edelim. Bu seviyenin altından yaşamasını devam ettirse de gelişimi durur. Bunun yanında 23-27 C derece en iyi gelişim gösterdiği sıcaklık aralığıdır. Bu değerlerden ülkemizin her bölgesinde yetiştirebileceğimiz sonucunu çıkarabiliriz.
Tatlı sorgum Ülkemizde en iyi verimi ılıman iklim koşullarına sahip alanlarda verir. Kurak koşulları tolere edebilmesi ve sudan çok iyi faydalanması sayesinde bu bölgelerde kolaylıkla yetiştirebilirsiniz. Üstelik oldukça yüksek verim elde edersiniz.
Sorgum ve Domuz Zararı
Ülkemizin birçok bölgesi için sorgumun en önemli avantajlarından birini hemen belirtelim. Sorgum alanlarında domuz zararı görmüyoruz. Bunu mısır gibi domuzu çekecek koçanlara sahip olmamasına da bağlayabiliriz. Ancak sebebi ne olursa olsun domuz zararından müzdarip üreticilerimiz için sorgumu alternatif olarak sunabiliriz.
Şeker Sorgumu Gübreleme
Tüm ürünlerde olduğu gibi, optimum tatlı sorgum üretimi için yeterli miktarda besin maddesini sağlamak zorundayız. Üstelik toprak verimliliğini koruyarak verimin yanısıra yem kalitesini ve hastalıklara dayanıklılığı da koruruz. Bu aşamada herhangi bir besin maddesini eksik bırakırsak bu unsurların birinde mutlaka sorun yaşarız.
Toprak analizi toprak verimliliğini değerlendirmek için en iyi aracımızıdır. İyi örnekleme yaparak yaptırdığımız analizde kesin sonuçlar elde ederiz. Bu sayede toprağa ihtiyaç kadar besin maddesi sağlayabiliriz.
Ot tipi şeker sorgumu ürününü silajlık mısır gibi gübreleyebilirsiniz. Pratik bir yol olarak bitkinin 5-6 ton/da verim için topraktan 15 kg N, 8 kg P2O5 ve 15 kg K2O kaldırdığını düşünebiliriz. Silajlık mısır için kullanılanlara benzer taban gübreleri, mibzerle ekildiğinde sorgum ile birlikte de kullanılabilirsiniz. Ancak sorgum gübre yanıklıklarına bir miktar daha hassastır. Bu nedenle mümkünse gübre tanelerini çimlenmiş sorgum tohumlarından birkaç cm uzak tutun.
Şeker Sorgumu Biçimi
Uygun şekilde yönetilirse otlanmak sorgum iyi bir silaj ürünüdür. Doğru uygulamalarla çok iyi sonuçlar alabiliriz. Özellikle doğru zamanda hasat etmeye dikkat edin. Ayrıca iyi parçalanmasına, hızlıca ve iyi paketlenmesine de özen gösterin.
Sorgum verimi ve yem kalitesi yüzde 60 ila 72 nem içeriği seviyelerinde en iyi düzeydedir. Bu dönemde şeker seviyesi de yüksektir.
Biz bu kalite değerlerini genellikle orta hamur ve sert hamur olum aşamaları arasında yakalarız.
Yüzde 72’den daha yüksek nem içeriklerinde hasat, silolama işlemi sırasında sorunlara neden olabilir ve bozunmalarla karşılaşırız. Bunun yanında hasat için fazla beklenmesi durumunda silajın enerji ve protein değerini azalabilir. Ayrıca kuş zararı ve tane hastalıkları risklerini de arttırabilir.
