Yem Bezelyesi Yetiştiriciliği Ekimi ve Verimi

Son yıllarda yem bezelyesi üretimi artmaya başladı. Ancak ürün yeni olduğundan sizler için bilgi kaynaklarının da sınırlı olduğunu biliyoruz.  Bu nedenle bu sayfayı hazırladık. Yem bezelyesi yetiştiriciliği ile ilgili en detaylı ve en doğru bilgileri bu sayfada bulacaksınız.

Bununla birlikte yem bitkilerinden reygrass ile ilgili bilgi almak için BU SAYFAYI, teff grass için ise BU SAYFAYI , sorgum sudan otu melezi için BU SAYFAYI, sorgum için BU SAYFAYI en iyi silajlık mısır çeşitleri ile ilgili bilgi almak için BU SAYFAYI okumalısınız. Ayrıca yem bezelyesi ekiminde alabileceğiniz desteklemeler için BU SAYFAYI okumalısınız.

Bunların yanında hayvancılık kredileri hakkında ihtiyacınız olabilecek bilgileri ise BU SAYFADA bulabilirsiniz.

Yem Bezelyesi Nedir?

Tek yıllık bir baklagil yem bitkisi olduğunu biliyorsunuz. Bunun yanında şunları da ilave edebiliriz. Serin iklim bitkisidir ve besin değeri de oldukça iyidir.

Üstelik yem bezelyesini tüm hayvanların beslenmesinde başarıyla kullanabilirsiniz.

Ancak yem bezelyesi yetiştiriciliğinde bir konuyu unutmayın. Diğer baklagil yem bitkilerinde olduğu gibi taze tüketilmesi şişkinliğe sebep olur. Dolayısıyla hayvanlara taze halde yedirecekseniz mutlaka diğer yemlerle karışım halinde verin.

Karışımda taze baklagil oranını dörtte biri aşmamasına dikkat edin. Bu şekilde şişkinliği azaltabilirsiniz.

Daha çok yem bitkisi olarak kullanılır. Ancak yeşil gübre veya örtü bitkisi olarak da yem bezelyesi yetiştiriciliği yapabilirsiniz.

Görsel : https://www.ag.ndsu.edu/

Yem Bezelyesi Besin Değeri

Çok değerli bir yem bitkisidir. Tanedeki protein oranı %35’e  kadar ulaştığını biliyoruz. Bitkide ise %15-20 arası proetin tespit edebiliyoruz. Ot olarak yedirilmesinin yanı sıra kuru taneleri kırdıktan sonra kaba yeme de karıştırabilirsiniz. Ayrıca silaj olarak da değerlendirebilirsiniz.

Demir, potasyum ve kalsiyum bakımından da zengindir. Bu nedenle yem bezelyesi yetiştiriciliği sayesinde yemlerinizin mineral içeriğini de zenginleştirebilirsiniz.

Yem bezelyesi yetiştiriciliğinde aldığımız ot kalitesi biçim zamanına göre farklılık gösterir. Genel olarak kuru otu  %15-20 protein içerir. Üstelik yem bezelyesi tohumu çözünür şeker ve nişasta içeriği sayesinde hayvanlar için oldukça lezzetli bir yemdir.

Yem Bezelyesi Yetiştiriciliği Nerede Yapabiliriz?

Serin iklim bitkisi olduğunu yukarıda da yazdık. Bu nedenle sıcağa toleransı daha az soğuk ortamlara dayanımı daha fazla olduğunu tahmin edebilirsiniz.

Donmaya karşı dayanımı çeşitler bazında değişir. Yem bezelyesi yetiştiriciliği yapabileceğiniz, üretimin ilk evrelerinde -10 ve daha fazla soğuklara dayanabilen çeşitler olduğunu biliyoruz.

Toprak isteği bakımından çok seçici değildir. Hemen her toprakta yem bezelyesi yetiştiriciliği yapabilirsiniz.

Ancak iyi verim için su tutma kapasitesi iyi, pH 6,5-7 arasında ve kireç içeriği yüksek alanları tercih etmelisiniz. Daha asit olan pH 6,5’in altında olan topraklarda ekmeniz durumunda mutlaka kireç ilavesi yapmalısınız.

Kurak koşullara dayanımı zayıf olarak bilinir. Sulanabilen, düzenli bahar yağışları alan ve nemli bölgeleri yem bezelyesi yetiştiriciliği için seçin. Yıllık yağış ortalaması 350 mm üzerinde olan bölgeler yem bezelyesi yetiştiriciliği için uygun olarak görülse de yağışın mevsimsel dağılımına da dikkat edin. 

Görsel : https://www.researchgate.net/  (Saylan ve Ark. 2020)

Yem Bezelyesi Ne Zaman Ekilir?

Kışlık ve yazlık olmak üzere iki ayrı ekim döneminden söz edebiliriz.

Ilıman iklime sahip bölgelerde kışlık ekimi tercih edebilirsiniz. Soğuk iklime sahip bölgelerde ise yem bezelyesi yetiştiriciliği için erken ilkbahar ekimini tercih edin.

Ülkemizde kışlık ekimleri ekim, kasım, aralık yazlık ekimleri ise hava koşullarına bağlı olarak şubat ve mart aylarında yapabiliyoruz. Erken ekim ile bahar yağışlarından daha iyi faydalanır ve yem bezelyesi verimi arttırabilirsiniz.

Genel olarak günlük ortalama sıcaklığın 3.5-9 C arasında olduğu zamanlarda yem bezelyesi ekimi yapabilirsiniz.  

Görsel : https://ciscoforage.com/

Yem Bezelyesi Nasıl Ekilir?

Öncelikle yem bezelyesi tohumu alırken çeşidin yemlik olmasına dikkat edin. Yemlik çeşitler genellikle daha çok yapraklı ve mor çiçeklidir. Bu türlerin soğuk dayanımları daha yüksek ve ot verimleri daha iyidir.

Yem bezelyesi yetiştiriciliği için ekimi serpme veya mibzerle yapabilirsiniz.

Yem bezelyesi tohumu iri olduğu için, ekim oldukça kolaydır. Ancak yine de tohum yatağını iyi hazırlamalısınız. Arazi sürüldükten sonra kültivatör ile kesekleri inceltin.  

Ekim derinliği için 4-6 cm uygun kabul edilir. Ağır topraklarda bu derinliği biraz azaltabilir, hafif topraklarda ise bir miktar arttırabilirsiniz.

Diğer önemli bir konu ise “ yem bezelyesi dekara kaç kilo ekilir? “ sorusudur. Bu konuya cevap vermeye çalışalım.

Yem bezelyesi yetiştiriciliği için kullanılacak yem bezelyesi tohumu miktarı tane iriliği ve çeşide göre farklılık gösterir. Bunun yanında üretim metodu da önemlidir.

Silaj için veya başka bir amaçla yalın ekim yapıyorsanız dönüme 15-20 kg yem bezelyesi tohumu kullanabilirsiniz.

Ancak biz ot üretimi amaçlı yem bezelyesi yetiştiriciliğinde tahıllarla karışık ekimi öneriyoruz.

Genel olarak tritikale, arpa, çavdar veya yulafla beraber karışık ekim yapabilirsiniz. Yem bezelyesi tritikale karışımı ve yem bezelyesi yulaf karışımı özellikle tercih edebilirsiniz.

Yem bezelyesi yetiştiriciliğinde tahılla karışık ekimlerde dekar başına 12 kg yem bezelyesi tohumu ve 6 – 7 kg tahıl tohumu kullanın.

Tarlaya yem bezelyesi tohumu atıldıktan sonra mutlaka üzerini kapatın. Bunun için ekim sonrasında merdane kullananın. Merdane çekildiğinde yem bezelyesi tohumu toprakla örtülür ve toprağa daha iyi temas eder. Dolayısıyla çimlenme oranını ve gücünü arttırmış olursunuz.

Görsel : https://extension.sdstate.edu/

Yem Bezelyesi Yetiştiriciliğinde Gübreleme

Gübreleme için öncelikle toprak analizi yaptırın. Bu sayede yem bezelyesi yetiştiriciliği yapmadan önce toprağınızın durumunu belirleyin.

Özellikle fosforlu gübre kullanımında toprak analizi sonuçlarını dikkate alın. Toprağınızda yeterli kullanılabilir fosfor varsa ek gübre kullanmayın. Ancak yetersiz ise mutlaka ekim ile beraber taban gübresi olarak fosforlu gübre kullanın.

Yem bezelyesi yetiştiriciliğinde çimlenme ile bitkinin toprak yüzeyine çıkması ve kök yumruların oluşmasına kadar geçen sürede azota ihtiyaç olur. Bu aşamada dekar başına 3-5 kg saf azot verin. Bu aşamadan sonra bitki kendi azotunu kendisi sağlar.

Sonraki dönemlerde gübre kullanmayın.  Gereksiz yapılan azotlu gübrelemeler ile yem bezelyesi verimi arttıramazsınız.

Üstelik yem bezelyesi tritikale karışımı ve yem bezelyesi yulaf karışımı gibi tahılla karışık yapılan ekimlerde fazla azot yem bezelyesi verimini düşürür. Dolayısıyla fazladan gübre için harcadığınız parayı da kaybetmiş olursunuz.

Azot fazlalığı yem bezelyesinde büyümeyi geriletir. Ancak tahıllarda kardeşlenmeyi arttırır. 

Bu durumun faydalı olduğunu düşünmüş olabilirsiniz. Ancak toplam ot miktarını arttırsanız da içerisindeki yem bezelyesi verimi düşük olduğundan ot içerisindeki baklagil oranını düşürmüş olursunuz. Dolayısıyla daha düşük protein değerine sahip, daha düşük kaliteli bir yem elde edersiniz.

İlk defa baklagil ürettiğiniz bir tarlada yem bezelyesi yetiştiriciliği yapıyorsanız bakteri aşılaması (Rhizobium leguminosarum) yapabilirsiniz. Bu bitki köklerinin nodozite (yumrucuk) oluşturmasına yardımcı olur. Yem bezelyesi bu yumrular sayesinde kendi azotunu üretir.

Üretim esnasında köklerde nodozite (yumrucuk) oluşup oluşmadığını kontrol edebilirsiniz. Bir bitkiyi köklerini hırpalamadan sökün. Yeterli yumru olup olmadığını ve renklerini kontrol edin. Herkökte dağılmış yumrular olduğunu ve yumruları kestiğinizde içerisinde pembe kırmızı bir renk olduğunu görmelisiniz.  

Yem Bezelyesi Hasadı

Kuru ot üretimi için çiçeklenme başlangıcı ile % 50 çiçeklenme arasında biçim yapın. Bu dönem yem bezelyesi verimi yüksek ve otun en kaliteli olduğu dönemdir. Ancak silaj için yem bezelyesi yetiştiriciliği yapıyorsanız biçimi biraz daha geciktirebilirsiniz.

Uygun zamanda biçim ile % 23-25 ham protein içeren, dekara 1000 kilograma varan kuru ot yem bezelyesi verimi elde edebilirsiniz. Ancak verimsiz ve kurak alanlarda yem bezelyesi verimi 250 – 300 kg’a kadar düşebilir.

Hasat zamanı için iklim koşullarını da dikkat edin. Kuruma için hava koşullarının uygun olacağı zamanı seçin. Yağmur yağdıktan hemen sonra biçim yapmayın. Tarlanın ve bitkilerin kuruması için 5-6 gün bekleyin.   

Yem Bezelyesi Faydaları

• Kaliteli ve besleyici bir yem elde edersiniz.
• Silaj, kuru ot ve dane yem olarak kullanabilirsiniz.
• Yeşil gübreleme için de yem bezelyesi ekimi yapabilirsiniz.
• Örtü bitkisi olarak yem bezelyesi yetiştiriciliği yapabilirsiniz. Bu sayede hem erozyonu önler hem de toprağa azot kazandırırsınız.
• Ayçiçeği, mısır ve sebzeler ile birlikte yem bezelyesi yetiştiriciliği yaparak yılda iki ürün elde edebilirsiniz.
• Tahıllar ile münavebede kullanabilirsiniz.
• Toprağın iyileştirmesine olanak sağlarsınız. Yem bezelyesi yetiştiriciliği ile toprağa azot kazandırırsınız.
• Toprağın organik madde miktarını arttırırsınız.

Yem Bezelyesi Çeşitleri

Piyasada farklı yem bezelyesi tohumu çeşitleri bulabilirsiniz. Ancak ekeceğiniz yem bezelyesi tohumunun yemlik olmasına dikkat edin. Burada birkaç yem bezelyesi tohumu için genel özelliklerini sıralayalım.

Taşkent Yem Bezelyesi Tohumu

Mor çiçekli, ot üretimine uygun bir çeşittir. Geniş ve sık yapraklara sahiptir. Bitki boyu 140-180 cm kadardır. Soğuğa ve kış koşullarına dayanımı yüksektir. Kışlık olarak ekebilirsiniz.

Taşkent yem bezelyesi tohumu Selçuk Üniversitesi tarafından tescil edilmiş yerli bir çeşitttir. Otunun protein miktarı oldukça yüksek olup, tek başına ekimde %20-25 protein yem elde edebilirsiniz. Yem bezelyesi tritikale,buğday,arpa veya yulaf ile yapılan karışımlarda toplam kuru ot %13-17 arasında protein içerir.

Erkenci bir çeşittir. Mayıs başında yem bezelyesi hasadı yapabilirsiniz.

Arda Yem Bezelyesi Tohumu

Mor çiçekli, ve ot üretimi için kullanılabilen bir çeşittir. Yapraklanma ve dallanması iyidir. Bitki boyu 130-180 cm kadar gelişir. Soğuğa dayanımı iyidir. Kurak tarlalarda kışlık olarak Ekim ve Kasım aylarında, sulanabilir tarlalarda Şubat, Mart aylarında ekimi yapılabilir.

Arda yem bezelyesi tohumu erkenci bir çeşittir. Mayıs başında çiçeklenme dönemi başında yem bezelyesi hasadı yapabilirsiniz.

Kirazlı Yem Bezelyesi Tohumu

Mor çiçeklidir. Danede %20-25 otunda %14-18 proteine sahiptir Ot üretimi, silaj ve yeşil gübre ekiminde olarak kullanabilirsiniz. Serin ve nemli bölgelerde daha iyi gelişim gösterir. Kirazlı yem bezelyesi tohumu değişik toprak yapılarına kolay adapte olur. Soğuğa karşı dayanıklıdır.

Bitki boyu 120-150 santimetredir. Ekimden sonra iklim koşullarına bağlı olarak 110-170 günde ot hasadı için yeterli olgunluğuna ulaşır.